Μια παράδοση που ξεκινά από τη δεκαετία που πρωτοκαθιερώθηκε το Κύπελλο, τη δεκαετία του ΄70. Τότε που οι τελικοί γίνονταν στο Παναθηναϊκό Στάδιο μπροστά σε δεκάδες χιλιάδες κόσμου και έπαιζαν αστέρια όπως ο Κόντος, ο Κοκολάκης, ο Κορωναίος, ο Παπαντωνίου και ο Στεργάκος από τη μία και ο Γιατζόγλου, ο Καστρινάκης, ο Διάκουλας, ο Ραφτόπουλος και ο Κοκορόγιαννης από την άλλη. Ο Παναθηναϊκός έχει τη μερίδα του λέοντος στις νίκες των τελικών, ο Ολυμπιακός όμως έχει τον τελευταίο λόγο.
Eκτός από τις 6 φορές που έχουν συναντηθεί οι δύο «αιώνιοι» στον τελικό, έχουν παίξει άλλες 2 σε ημιτελικό φάιναλ-φορ. Η πρώτη ήταν στο φάιναλ-φορ του ΟΑΚΑ το 2001, όταν οι «πράσινοι» κέρδισαν με 79-69 για να χάσουν στον τελικό από την ΑΕΚ με 66-64. Η δεύτερη ήταν στο φάιναλ-φορ του ΣΕΦ την επόμενη χρονιά, όταν οι «ερυθρόλευκοι» πήραν ρεβάνς, κερδίζοντας με 83-75. Ο Ολυμπιακός πήρε το τρόπαιο, κερδίζοντας το Μαρούσι 74-66. Επίσης υπάρχει και ένας μικρός τελικός τον οποίο κέρδισε ο Ολυμπιακός με 80-56 την 1η Φεβρουαρίου του 1998.
Τα φάιναλ-φορ του Κυπέλλου καθιερώθηκαν στην Ελλάδα το 1995 και κράτησαν μέχρι το 2004 στη Λαμία. Απ΄ ότι φαίνεται η... κουλτούρα μας δεν σηκώνει τέτοιου είδους γιορτές στον αθλητισμό και ο θεσμός ο οποίος είχε γίνει εύκολος στόχος διάφορων «οργανωμένων», σταμάτησε οριστικά από τις φασαρίες των οπαδών του Ολυμπιακού με τον Άρη.
Οι κορυφαίοι... Κυπελλούχοι
Από τους σύγχρονους παίκτες, κορυφαίοι σε κατακτήσεις είναι οι Διαμαντίδης, Τσαρτσαρής και Μπατίστ που έχουν από 5 Κύπελλα σε 6 τελικούς. Αναλυτικά ο πίνακας με τους εν ενεργεία πολυνίκες:
1. Διαμαντίδης 5 (6)
- Tσαρτσαρής 5 (6)
- Μπατίστ 5 (6)
4. Φώτσης 3 (5)
- Σπανούλης 3 (5)
6. Παπαλουκάς 2 (3)
- Περπέρογλου 2 (3)
8. Μπουρούσης 1 (3)
- Βασιλόπουλος 1 (3)
10. Τεόντοσιτς 1 (2)
- Χαλπερίν 1 (2)
12. Μαυροκεφαλίδης 1 (1)
- Γλυνιαδάκης 1 (1)
-Από μία συμμετοχή, χωρίς επιτυχία έχουν Πελεκάνος, Έρτσεγκ και Τέπιτς.
• Ο τωρινός βοηθός του Ντούσαν Ίβκοβιτς, Μίλαν Τόμιτς, έχει το απόλυτο αφού έχει παίξει σε 3 τελικούς και έχει πάρει και τα 3 Κύπελλα με τον Ολυμπιακό.
• Κορυφαίοι όλων των εποχών στη σχετική λίστα είναι ο Φραγκίσκος Αλβέρτης με 7 κατακτήσεις σε 9 τελικούς, ο Παναγιώτης Γιαννάκης με 7 Κύπελλα σε 8 τελικούς και ο μεγάλος Νίκος Γκάλης με 7 κατακτήσεις σε 8 τελικούς επίσης. Οι δυο θρύλοι του Άρη έχουν πάρει και από ένα Κύπελλο με τον Παναθηναϊκό, σε διαφορετικές χρονιές ο καθένας.
• Συμμετοχές σε 7 τελικούς έχουν οι Μ. Ιωάννου (με 3 διαφορετικές ομάδες, ΠΑΟ 5, ΠΑΟΚ, Άρης), Φασούλας (ΠΑΟΚ 5, Ολυμπιακός 2) και Κοκορόγιαννης (Ολυμπιακός 6, Πανελλήνιος 1)
• Συμμετοχές σε 6 τελικούς έχουν οι Γιατζόγλου, Καστρινάκης που έχουν από 4 Κύπελλα, Κορωναίος και Μπουντούρης (με ΠΑΟΚ, ΠΑΟ και Μαρούσι), Ρωμανίδης και Δοξάκης του Άρη που έχουν από 5 κατακτήσεις. Ο Μπάνε Πρέλεβιτς έχει το αρνητικό ρεκόρ με 1 μόλις Κύπελλό, έχοντας παίξει 6(!) τελικούς, 4 με τον ΠΑΟΚ και 2 με την ΑΕΚ.
Διαμαντίδης και Σπανούλης
Στους εν ενεργεία σκόρερ των τελικών ξεχωρίζει η παρουσία των «παλιοσειρών» του Παναθηναϊκού. Ο Διαμαντίδης είναι στην 11η θέση και έχει 59 πόντους, οΤσαρτσαρής 58 και ο Μπατίστ 57.
Από πλευράς Ολυμπιακού, ο Σπανούλης βρίσκεται στην 23η θέση, έχοντας πετύχει 44 πόντους. Αρκετά πιο κάτω θα βρούμε τον Τεόντοσιτς που σε 2 τελικούς έχει προλάβει να πετύχει 30 πόντους και τον Μπουρούση με 29, όσους έχει και ο Φώτσης. Ο Παπαλουκάς έχει σταματήσει στους 27 πόντους και ο Βασιλόπουλος με τον Περπέρογλου στους 23.
Οι «αιώνιες» κόντρες σε τελικούς
Ακολουθούν οι 6 τελικοί στους οποίους έχουν αναμετρηθεί οι δύο «αιώνιοι» με τον Παναθηναϊκό να έχει κερδίσει τους 5 και τον Ολυμπιακό μόνο τον τελευταίο πέρυσι:
4ος τελικός - Παναθηναϊκό Στάδιο 2 Ιουνίου 1979
Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός 79-72 (45-46)
Διαιτητές: Αλιφραγκής-Ρήγας
Παναθηναϊκός (Πολίτης): Κόντος 21, Παπαντωνίου 16, Κοκολάκης 15, Κορωναίος 12, Στεργάκος 11, Μπατής 4, Παπάζογλου, Γκάρος, Σίγκας, Ιωάννου.
Ολυμπιακός (Μουρούζης): Γιατζόγλου 28, Διάκουλας 15, Καστρινάκης 13, Μελίνι 8, Ραφτόπουλος 6, Σισμανίδης, Κοκορόγιαννης, Μπαρλάς, Σπανός, Σαμπάνης.
8ος τελικός - Γλυφάδα 20 Απριλίου 1983
Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός 72-62
Διαιτητές: Ρήγας-Κουμπούρης
Παναθηναϊκός (Κέφαλος): Κορωναίος 19, Στεργάκος 13, Ανδρίτσος 12, Κοκολάκης 11, Κάππος 9, Ιωάννου 8, Καλογερόπουλος, Καρανάσος, Λυκούδης.
Ολυμπιακός (Μπαρλάς): Γιατζόγλου 14, Παραγιός 10, Καστρινάκης 9, Σκροπολίθας 8, Κασσίμης 6, Ραφτόπουλος 6, Κοκορόγιαννης 5, Κοζάκης 4, Καμπούρης, Σαμπάνης.
11ος τελικός - ΣΕΦ 23 Απριλίου 1986
Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός 88-78 (42-42)
Διαιτητές: Ρήγας-Σταύρου
Παναθηναϊκός (Κυρίτσης): Ιωάννου 13(1), Βίδας 1, Ανδρίτσος 22, Παπαπέτρου 16, Στεργάκος 25, Σκροπολίθας 11(1), Πετρουδάκης,Κωνσταντός, Φραγκισκάτος.
Ολυμπιακός (Αναστασάτος): Σαμπάνης 7(1), Παραγιός 8, Μανιάτης 11, Κοζάκης 6, Καμπούρης 12, Χριστοδούλου 17(2), Παναγιωτόπουλος 13, Κούκης 2, Ναλμπάντης 2, Ντάκουλας.
33ος τελικός - ΕΛΛΗΝΙΚΟ(ΑΘΗΝΑ) 26 Μαρτίου 2008
Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός 79-81 (30-34)
Διαιτητές: Κουκουλεκίδης - Βορεάδης - Ζαβλανός.
Ολυμπιακός (Γιαννάκης): Παπαμακάριος, Καυκής, Μπλάκνεϊ 4, Γκριρ 28 (4), Τεόντοσιτς 8 (1), Ματσιγιάουσκας 5 (1), Βασιλόπουλος 15 (3), Βασιλειάδης, Πρίντεζης, Μπουρούσης 11, Τζάκσον 10, Τσακαλίδης.
Παναθηναϊκός (Ομπράντοβιτς): Αβέρτης, Διαμαντίδης 9 (1), Ντικούδης, Περπέρογλου 8 (2), Χατζηβρέττας 6 (2), Σπανούδης 20 (4), Τσαρτσαρής 14 (3), Ουίνστον 11 (2), Μπατίστ 5, Ζίζιτς, Πρκάτσιν, Γιασικεβίτσιους 8 (1).
34ος τελικός - ΕΛΛΗΝΙΚΟ(ΑΘΗΝΑ) 22 Φεβρουαρίου 2009
Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός 70-80 (30-32)
Διαιτητές: Βορεάδης – Ζαβλανός – Κορομηλάς Ηλ.
Δεκάλεπτα: 13-16, 30-32, 53-53, 70-80
Ολυμπιακός (Γιαννάκης): Παπαλουκάς 13, Πελεκάνος, Βούιτσιτς 4, Μιλόσεβιτς, Μπουρούσης 10, Χαλπερίν 3, Γκριρ 11, Πάργκο 7, Βασιλόπουλος 8, Σχορτσιανίτης 3, Πρίντεζης 9, Ερτσέγκ 2.
Παναθηναϊκός (Ομπράντοβιτς): Σπανούλης 9, Περπέρογλου 9, Μπατίστ 12, Φώτσης 13, Χατζηβρέττας, Νίκολας 6, Τσαρτσαρής, Διαμαντίδης 16, Πέκοβιτς 5, Γιασικεβίτσιους 10
35ος τελικός - ΕΛΛΗΝΙΚΟ(ΑΘΗΝΑ) 20 Φεβρουαρίου 2010
Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός 68-64 (37-31)
Διαιτητές: Βορεάδης – Μουζάκης – Γκόντας
Δεκάλεπτα: 15-18, 37-31, 50-42, 68-64
Ολυμπιακός (Γιαννάκης): Παπαλουκάς 3, Πεν 7, Τσίλντρες 7, Βούιτσιτς 4, Μπουρούσης 8, Χαλπερίν, Κλέιζα 12, Βασιλόπουλος, Μαυροκεφαλίδης 2, , Σχορτσανίτης 3, Γλυνιαδάκης, Τεόντοσιτς 20.
Παναθηναϊκός (Ομπράντοβιτς): Τέπιτς, Σπανούλης 4, Περπέρογλου 6, Μπατίστ 10, Φώτσης 2, Χάισλιπ 6, Νίκολας 10. Διαμαντίδης 12, Πέκοβιτς 12, Γιασικεβίτσιους 2.
